W ramach grantu ARCHIURB, dr inż. arch. Renata Jóźwik z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej kontynuuje badania nad żywymi laboratoriami, koncentrując się na miejskich mikrolaboratoriach i ich roli w systemowej transformacji miast. Jej prace obejmują analizę mechanizmów przekazywania wiedzy na różnych etapach funkcjonowania tych laboratoriów oraz w ramach różnorodnych procesów urbanistycznych.

Aby żywe laboratorium mogło działać efektywnie, niezbędne jest zaangażowanie wielu podmiotów i osób, które wspólnie tworzą formalne lub nieformalne sieci społeczne. To podejście wpisuje się w założenia nowoczesnej nauki, opartej na otwartym dostępie do wyników badań, swobodnej wymianie informacji, interdyscyplinarnej współpracy i społecznej współtwórczości wiedzy, wspieranej przez technologie sieciowe. Na każdym etapie działania laboratoriów prowadzi się ewaluację rezultatów – na podstawie obserwacji, opinii użytkowników oraz ocen ekspertów. Obieg informacji staje się tu kluczowym aspektem funkcjonowania, a liczba kanałów i nośników wiedzy jest bardzo szeroka.

Działalność żywych laboratoriów nie tylko przyczynia się do rozwiązywania konkretnych problemów miejskich, ale także kształtuje świadomość społeczną, zmienia postawy i wspiera tzw. transformacyjne uczenie się – proces, w którym uczestnicy zdobywają nowe sposoby rozumienia złożonych wyzwań miejskich.

Zjawisko rozwoju laboratoriów miejskich jest coraz wyraźniej obecne w miastach. Przybierają one różne formy: bioróżnorodnych ogrodów, miejskich biotopów, naturalnych oczyszczalni, przestrzeni angażujących społeczność, obszarów zeroemisyjnych czy eksperymentalnych form kultury. Nierzadko ich innowacyjność polega na umiejscowieniu ich w nieoczywistych kontekstach przestrzennych. Przykłady te pokazują, że miejskie innowacje tworzą spójne systemy, a ich wdrożenie wymaga kreatywnego podejścia do projektowania i zarządzania przestrzenią.

Rozwój żywych laboratoriów ma ogromny potencjał – zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Ich funkcjonowanie prowadzi do wdrażania sprawdzonych rozwiązań na szerszą skalę, a towarzyszący im obieg wiedzy jest nie tylko użyteczny, ale także fascynujący.