Czym zajmuje się Centrum Badawcze Priorytetowego Obszaru Badawczego Technologie fotoniczne? Jakie są Państwa plany badawcze?

Fotonika, jako nauka lokuje się na pograniczu fizyki (optyki), opto-elektroniki, nanotechnologii, mechatroniki, inżynierii materiałowej oraz informatyki, a jednocześnie jest to nowoczesna branża należąca od 2009 r. do 6 kluczowych europejskich technologii prorozwojowych tzw. Key Enabling Technologies (KETs) decydujących o przyszłości przemysłu, nie tylko europejskiego.

Centrum Badawcze Priorytetowego Obszaru Badawczego Technologie fotoniczne (POB Photonics) zajmuje się poszukiwaniem i badaniem nowej generacji materiałów fotonicznych oraz rozwijaniem nowoczesnych technologii opartych na wykorzystaniu światła.

W szczególności, badania prowadzone w POB Photonics będą skoncentrowane na opracowywaniu nowych materiałów fotonicznych oraz na rozwijaniu nowoczesnych technik i metod pomiarowych w następujących obszarach tematycznych: technologie światłowodowe, technologie laserowe i terahercowe, fotonika zintegrowana, optoelektroniczne urządzenia i systemy, metrologia i sensoryka fotoniczna, wielospektralne przetwarzanie obrazu.

To dopiero początek działalności POB. Jakie wyzwania czekają Państwa w ciągu najbliższych kilku lat?

Wyzwania jakie stoją obecnie przed fotoniką - nazywaną technologią XXI wieku - jest rozwijanie i unowocześnianie dotychczas stosowanych rozwiązań opartych na elektronice i informatyce. Stąd też naturalną ewolucją współczesnych technologii jest podążanie w kierunku rozwiązań fotonicznych, a więc technologii wykorzystujących światło. Czwarta rewolucja przemysłowa ze swoim integralnym elementem, jakim jest cyfryzacja, nie może istnieć bez fotoniki, będącej kluczową technologią zdobywania (sensory, kamery), przetwarzania (algorytmy i systemy optoelektroniczne) oraz przesyłania informacji (lasery, światłowody i systemy przesyłania danych, wyświetlacze).

Wpisanie się w te globalne wyzwania będzie motywem przewodnim działalności POB Photonics w najbliższych latach.

Co dla Pana oznacza słowo „innowacyjność”? Jak „innowacyjność” wpasowuje się w działalności POB Technologie fotoniczne?

Fotonika jest obecna, a wręcz niezbędna w niemal każdym aspekcie naszego życia, a szczególnie w obszarach zastosowań, w których dominuje jej innowacyjny charakter. Obszary te obejmują takie zagadnienia jak: optyczne przetwarzanie informacji, telekomunikacja optyczna i czujniki światłowodowe, wielospektralne przetwarzanie obrazu, oświetlenie, wyświetlacze, kontrola procesów produkcyjnych, ochrona zdrowia i środowiska naturalnego, fotoniczne systemy bezpieczeństwa i zabezpieczeń, fotowoltaika, lasery i detektory.

W tej sytuacji oczywistym jest, że innowacyjność jest wpisana w działalność POB Technologie fotoniczne. Fundamentalne prace badawcze w obszarze fotoniki muszą mieć na celu doprowadzenie do innowacyjnych rozwiązań, które finalnie pojawią się w postaci rynkowych produktów czy technologii. Można tu podać całą gamę przykładów z życia codziennego tj. Internet i telekomunikację światłowodową, płaskie ekrany telewizyjne i monitory, smartfony, skanery laserowe, tomografię optyczną i wiele innych.

Działalność POB, a przemysł. Jakie macie Państwo plany względem tej współpracy?

POB Photonics od samego swojego początku działania planuje ścisłą współpracę z przemysłem fotonicznym zarówno krajowym, jak i europejskim. Członkowie Rady Naukowej Centrum włączeni są od lat w działalność Europejskiej Platformy Fotonicznej Photonics (funkcja wiceprezydenta w latach 2005-2016) oraz Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki PPTF (funkcje w Zarządzie i w Komisji Rewizyjnej). PPTF, która jako Związek Pracodawców, skupia ponad 20 polskich firm fotonicznych, kilka uczelni i stowarzyszeń (Politechnika Warszawska jest członkiem PPTF od samego początku) i postawiła sobie za cel realizację hasła przewodniego: „Technologie fotoniczne impulsem do rozwoju nowoczesnego przemysłu w Polsce” we współpracy pomiędzy firmami fotonicznymi, instytucjami naukowymi i administracją. Działalność POB Photonics wpisuje się realizację tego wzniosłego hasła.

Najbliższym planowanym działaniem Centrum wspólnie z PPTF będzie udział w utworzeniu wspólnego stoiska "Polskiej Fotoniki " na Międzynarodowych Targach Laser World of Photonics w Monachium, w czerwcu 2021 r.

Za nami pierwszy konkurs na granty badawcze FOTECH-1. Jak ocenia Pan zainteresowanie naukowców konkursem oraz poziom przesłanych zgłoszeń?

Poziom pierwszego konkursu na granty badawcze FOTECH-1 oceniam bardzo wysoko. Na konkursu wpłynęły 22 wnioski, których kierownicy pochodzili z 3 wydziałów (EiTI, Fizyki, Mechatroniki), które od szeregu lat prowadzą badania w obszarze optyki i fotoniki. Tematyka wniosków mieściła się w wymienionych wyżej obszarach tematycznych Centrum Badawczego POB Technologie fotoniczne. Ostatecznie zakwalifikowano do finansowania 15 wniosków, które uzyskały w 2-etapowym procesie kwalifikacyjnym ponad 82,5% punktów (najwyżej oceniony wniosek uzyskał 100% punktów); po 6 wniosków z wydziałów: EiTI i Fizyki oraz 3 z Wydziału Mechatroniki. Limit finansowania pojedynczego wniosku wynosił 150 tys. zł (na 18 miesięcy). Warto podkreślić, że ze względu na bardzo wysoki poziom wniosków poziom sukcesu w konkursie FOTECH-1 był najwyższy spośród innych konkursów POB i wynosił 68%.